Tảo mộ là phong tục dọn dẹp và lau dọn khu mộ tổ tiên, ông bà và những người đã khuất trong dòng họ. Đây là một phong tục cổ truyền tốt đẹp của người Việt Nam, không chỉ thể hiện lòng kính trọng đối với người đã khuất mà còn là thời khắc để con cháu sum vầy, ôn lại những kỷ niệm xưa.
Tuy nhiên, không phải ai cũng biết ý nghĩa của việc tảo mộ là gì và nên tảo mộ vào ngày nào cho tốt? Bài viết dưới đây của Đá Mỹ Nghệ Ninh Bình sẽ giải đáp những thắc mắc trên, đồng thời giới thiệu các vật dụng cần chuẩn bị và văn khấn tảo mộ hợp phong thủy.
1. Tảo mộ là gì?
Vậy tảo mộ là gì? Tảo mộ là một hoạt động quan trọng trong văn hóa tâm linh của người Việt, diễn ra trước Tết Nguyên Đán. Mọi người sẽ dọn dẹp, sửa sang và tôn tạo phần mộ của ông bà tổ tiên cũng như những người đã khuất trong gia đình.
2. Ý nghĩa của tục tảo mộ
Phong tục tảo mộ thể hiện lòng kính trọng và biết ơn của con cháu đối với tổ tiên, các đấng sinh thành cùng những người đã khuất. Đây cũng là dịp để gia đình quây quần bên nhau, ôn lại kỷ niệm xưa.
3. Ngày tảo mộ là ngày nào?
Ngày giờ đẹp để thực hiện lễ tảo mộ thường được các gia đình tự chọn, nhưng thường diễn ra sau ngày ông Công ông Táo lên chầu Thiên, tức là từ 23 tháng Chạp đến chiều 30 Tết, hoặc chiều 29 Tết nếu tháng đó thiếu.
Đối với năm 2025, thời gian tảo mộ sẽ kéo dài từ 23 tháng Chạp đến 30 Tết. Ngoài dịp Tết Nguyên đán, các gia đình cũng có thể tổ chức tảo mộ vào những thời điểm như Tết Thanh Minh, Rằm tháng 7, trong đó Tết Thanh Minh tháng 3 Âm lịch được xem là thời điểm lý tưởng nhất để thực hiện hoạt động này.
4. Vật dụng và mâm cúng cần chuẩn bị khi tảo mộ
Dưới đây là những vật dụng cần thiết và cách chuẩn bị mâm cúng khi đi tảo mộ:
4.1 Vật dụng cần thiết
Để việc dọn dẹp mộ phần diễn ra suôn sẻ, người dân cần chuẩn bị một số dụng cụ như sau:
- Xẻng và cuốc nhỏ để chỉnh sửa lại mộ phần, đặc biệt cho những ngôi mộ không được xây bằng gạch.
- Các vật dụng cần thiết để quét dọn và nhổ cỏ, bao gồm chổi và khăn lau.
- Bật lửa và túi để đựng rác.
4.2 Cách chuẩn bị mâm cúng
Ngoài các dụng cụ dọn dẹp mộ phần, bạn cũng cần chuẩn bị một mâm lễ cúng đầy đủ để dâng lên tổ tiên, bao gồm:
- Một mâm lễ có thể là chay hoặc mặn.
- Một bộ tam sinh gồm: một miếng thịt heo, ba hoặc năm con cua (có thể thay bằng tôm), và một hoặc ba quả trứng vịt, tất cả đều phải được luộc chín.
- Nhang và nến.
- Hoa quả tươi.
- Trầu cau.
- Nước trắng, nước chè hoặc rượu.
5. Cần lưu ý gì khi đi tảo mộ?
Những điều cần lưu ý khi đi tảo mộ bao gồm:
- Việc tảo mộ vào cuối năm thường được thực hiện vào buổi sáng.
- Trong quá trình này, mọi người không nên đùa giỡn hay trêu chọc mà cần ăn mặc trang trọng, lịch sự để thể hiện lòng tôn kính đối với tổ tiên.
- Trước khi bắt đầu dọn dẹp, người chủ gia đình hoặc người lớn tuổi sẽ thắp nhang và đèn để xin phép, đồng thời đọc văn khấn tảo mộ.
- Trong khi chờ hương tàn, các con cháu sẽ tiến hành dọn dẹp, và khi nhang cháy được khoảng 2/3, gia chủ sẽ thực hiện việc hóa vàng và xin thụ lộc.
- Khi hóa vàng, nên gọi tên người đã khuất để họ nhận được những vật phẩm bạn muốn gửi.
- Sau khi hoàn tất nghi lễ tảo mộ, mọi người nên tắm rửa và thay quần áo sạch sẽ khi về nhà.
6. Văn khấn tảo mộ cuối năm
Dưới đây là văn khấn tảo mộ cuối năm đúng chuẩn mà gia chủ có thể tham khảo:
“Nam mô A Di Đà Phật (3 lần).
Con kính lạy:
- Quan Đương Xứ Thổ Địa Chính Thần.
- Ngài Thổ Địa Ngũ Phương Long Mạch Tôn Thần.
- Các Ngài Tiền Thần Chu Tước, Hậu Thần Huyền Vũ, Tả Thần Thanh Long, Hữu Thần Bạch Hổ cùng Liệt Vị Tôn Thần cai quản tại đây.
- Con kính lạy vong linh…
Hôm nay là ngày… tháng… năm… nhằm tiết… Chúng con là:… thành tâm dâng lễ vật, hương hoa và lễ nghi, xin trình cáo Chư Vị Tôn Thần về việc lễ tạ mộ phần.
Nguyên có vong linh thân nhân của gia đình chúng con là:… hiện phần mộ an táng tại đây.
Xin cảm ơn Chư vị Tôn Thần đã che chở, ban phúc cho vong linh được an nghỉ nơi chín suối.
Chúng con nhờ có duyên lành mà vong linh thường ghé thăm, giúp đỡ cho gia đình luôn được bình an và phát triển. Nay vào ngày tốt tháng đẹp, chúng con xin dâng lễ tạ mộ để bày tỏ lòng hiếu kính.
Kính mong Chư vị Tôn Thần nhận lễ vật và chứng giám tấm lòng thành.
Xin vong linh chấp nhận lễ bạc, phù hộ cho toàn gia từ trẻ đến già, luôn vui tươi, mạnh khỏe.
Chúng con dâng biếu vong linh tài mã gồm… (đọc tên các đồ mã dâng cho vong).
Âm dương cách trở, bát nước nén hương, xin giãi bày tấm lòng thành, kính mong được chứng giám.
Cẩn cáo.”
7. Câu hỏi thường gặp
7.1 Có nên đưa trẻ em đi tảo mộ không?
Tất cả các thành viên trong gia đình đều có thể tham gia tảo mộ để cùng nhau tưởng nhớ và tri ân những người đã khuất. Tuy nhiên, trẻ nhỏ nên tránh việc này do nghĩa trang thường có nhiều âm khí nặng nề và các loại vi khuẩn có thể gây hại cho sức khỏe.
7.2 Có nên đi tảo mộ vào ngày mưa không?
Đi tảo mộ vào ngày mưa không được khuyến khích, vì thời tiết xấu có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và việc dọn dẹp không được thuận lợi. Hơn nữa, ngày mưa thường có âm khí nặng, không tốt cho việc tưởng nhớ và cầu siêu cho người đã khuất.
Bài viết trên của Đá Mỹ Nghệ Ninh Bình đã giải thích tảo mộ là gì, ý nghĩa của tục tảo mộ, các ngày nên thực hiện tảo mộ, các lễ vật cần chuẩn bị cũng như những lưu ý cần biết. Nếu còn bất cứ thắc mắc gì, đừng quên liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp và cung cấp thông tin đầy đủ.
