Theo truyền thống của người Việt, vào dịp Thanh Minh hoặc cuối năm các gia đình thường tiến hành tảo mộ để sửa sang lại mộ phần của ông bà và thể hiện tấm lòng biết ơn của mình. Trong đó bài văn khấn tảo mộ là một yếu tố quan trọng để nghi lễ diễn ra tươm tất nhất. Vậy các gia đình thường đọc văn khấn và thực hiện buổi tảo mộ như thế nào? Mời bạn cùng Đá Mỹ Nghệ Ninh Bình tìm hiểu chi tiết ngay trong bài viết sau đây nhé!
1. Ý nghĩa của việc tảo mộ
Tảo mộ là phong tục truyền thống có từ lâu đời của người Việt, mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp về truyền thống “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn”.
Tảo mộ ngày nào? Tảo mộ sẽ được diễn ra trong các dịp cuối năm, chạp mả, thanh minh,.. Trong dịp này, các thành viên trong gia đình sẽ cùng nhau đến thăm khu mộ của ông bà dòng họ, dọn dẹp cho sạch sẽ và dâng lên mâm lễ vật cúng bái thần linh, tổ tiên để thể hiện lòng hiếu thảo của mình.
2. Tảo mộ cần chuẩn bị gì? Quy trình khấn tảo mộ ra sao?
Đi tảo mộ cần những gì? Theo truyền thống, các gia đình khi đi tảo mộ cần chuẩn bị một mâm lễ vật đồ cúng tảo mộ gồm 1 bộ tam sinh: 1 miếng thịt lợn (thịt heo), 3 hoặc 5 con tôm, cua, 1, 3 hoặc 5 quả trứng vịt. Tiếp theo là các vật phẩm dâng ngoài mộ gồm: hương (nhang), đèn, trầu cau, tiền vàng, giấy ngũ sắc, bánh cúng Thanh minh, hoa quả.
Đây là các lễ vật dâng lên cúng thần linh, thổ địa, thần tài cai quản khu vực nơi có phần mộ của gia tiên. Hiện nay, nhiều gia chủ đã đơn giản hóa mâm lễ cúng còn các vật phẩm cơ bản như: hoa, quả và tiền vàng cúng. Khi đến khu mộ gia đình dòng họ, gia chủ bắt đầu lên đèn, thắp hương (nhang) và đọc bài văn khấn tảo mộ.
Cách cúng tảo mộ tại nhà của mình, thì gia chủ cũng cần quét dọn nhà cửa và bàn thờ sạch sẽ. Sau đó là chuẩn bị một mâm cơm cúng gia tiên gồm các món cơ bản như sau: một con gà luộc, một đĩa xôi, một đĩa trái cây, một đĩa trầu cau và tiền vàng cúng. Tùy vào gia cảnh, gia chủ có thể thêm những món ăn khác cho mâm cỗ đầy đặn hơn nhưng vẫn phải có đủ những món kể trên.
Quy trình khấn tảo mộ bào gồm:
- Bước 1: Chuẩn bị mâm lễ vật tảo mộ
- Bước 2: Dâng mâm lễ lên mộ phần tổ tiên
- Bước 3: Đọc bài văn khấn tảo mộ, văn khấn tảo mộ ông bà tổ tiên
- Bước 4: Dọn dẹp sạch sẽ trước khi ra về
3. Văn khấn tảo mộ theo văn khấn truyền thống Việt Nam
3.1. Văn khấn tảo mộ cuối năm (hay chạp mã)
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
“Kính lạy ngài Kim niên đương cai Lưu Vương hành khiển, Ngũ Ôn Chi Thần, Nguyễn Tào phán quan.
Kính lạy ngài bản cảnh Thành Hoàng Chính vị Đại Vương
Ngài bản xứ Thần Linh Thổ Địa Tôn Thần
Kính lạy các ngài ngũ phương, Ngũ Thổ Long Mạch Tôn Thần. Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ cùng liệt vị Tôn Thần cai quản trong xứ này.
Kính lạy hương cụ…………………………………………
Hôm nay là ngày……tháng…….., nhằm tiết cuối đông sắp sang năm mới.
Chúng con là: ………………………………………………………
Sắm sang vật phẩm, hương hoa phù tửu lễ nghi, trình Tôn Thần, kinh rước vong linh gia tiên của chúng con là (tên các vong):…………………………………………………………………
Có phần mộ tại đây về với gia đình………, để cháu con phụng sự trong tết, báo đáp, tỏ lòng hiếu kính.
Cúi xin Tôn Thần phù thùy doãn hứa. Âm dương cách trở, bát nước nén hương hiếu tâm, lòng cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo!”
3.2. Bài khấn tảo mộ đầu năm (hay Thanh Minh)
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
“Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương. Con kính lạy ngài Địa tạng Vương Bồ Tát.
Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế Chí đức Tôn thần, Kim niên hành binh, Công tào Phán quan.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương quản cai nơi nghĩa trang.
Con kính lạy Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa Tôn thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ Long Mạch Tôn thần, các ngài Tiền Chu tước, Hậu Huyền vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ cùng liệt vị Tôn Thần cai quản trong nơi nghĩa trang này.
Con kính lạy hương linh cụ:………………
Hôm nay là ngày… tháng Chạp năm …, năm cũ sắp qua, năm mới sắp đến.
Tín chủ (chúng) con là:………
Ngụ tại:…………
Chúng con sắm sanh phẩm vật, hương hoa trà quả, kim ngân tài mã, dâng hiến trình cáo Tôn thần, kính rước vong linh bản gia tiên tổ chúng con là:…………… có phần mộ táng tại………… được về với gia đình đón mừng năm mới, để cho cháu con được phụng sự trong tiết xuân thiên, báo đáp ân thâm, tỏ lòng hiếu kính. Cúi xin Tôn thần, Phủ thùy doãn hứa.
Âm dương cách trở
Bát nước nén hương
Thành tâm kính lễ
Cúi xin chứng giám. Phù hộ độ trì.”
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
3.3. Văn khấn tạ thần linh Thổ địa ngoài mộ
Khi gia chủ muốn quét dọn, tu bổ, xây dựng mới hoặc di dời mộ ông bà tổ tiên thì cần đọc văn khấn thần linh Thổ địa ngoài mộ để bày tỏ thành ý muốn xin phép thực hiện nguyện vọng của mình.
Bạn có thể tham khảo bài văn khấn mẫu như sau:
” Nam mô a di Đà Phật
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ, chư vị Tôn thần:
Con kính lạy các ngài Thần linh bản xứ cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày: …………………………………………………
Tín chủ (chúng) con là:……………………………………….
Nhân tiết Thanh minh (hoặc là nhân tiết thu, tiết đông, hoặc nhân ngày lành tháng tốt.. .) tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước án, kính mời chư vị Tôn thần lai lâm chiếu giám.
Gia đình chúng con có ngôi mộ của…………………..
Táng tại xứ này, nay muốn sửa sang xây đắp (hoặc tảo mộ, bốc mộ…) vì vậy chúng con xin kính cáo các đấng Thần linh, Thổ công, Thổ phủ Long Mạch, Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ và Chư vị Tôn thần cai quản trong khu vực này, chúng con kính mời các vị chư Thần về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho vong linh được an nhàn yên ổn, siêu thoát.
Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con toàn gia mạnh khỏe an bình, bốn mùa không tật ách, tám tiết hưởng thái bình.
Nam mô a di Đà Phật!
Tiếp theo, gia chủ đọc bài khấn tảo mộ Thanh minh cho vong linh ngoài mộ
Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)
– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
– Con kính lạy Hương linh………(Hiển khảo, Hiển tỷ hoặc Tổ Khảo…)
Hôm nay là ngày. . ………….
Nhân tiết:……………………..
Tín chủ (chúng) con ……….
Ngụ tại:………………………
Chúng con và toàn thể gia đình con cháu, nhờ công ơn võng cực, nền đức cao dầy, gây dựng cơ nghiệp của………….. chạnh lòng nghĩ đến âm phần ở nơi hoang vắng, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước mộ, kính mời chân linh……. . lai lâm hiến hưởng.
Chúng con xin phép được sửa sang phần mộ, bồi xa, bồi thổ, cho được dầy bền, tu sửa minh đường hậu quỷ cho thêm vững chắc. Nhờ ơn Phật Thánh phù trì, đội đức trời che đất chở, cảm niệm Thần linh phù độ, khiến cho được chữ bình an, âm siêu dương thái. Con cháu chúng con xin vì chân linh . . ……..Phát nguyện tích đức tu nhân, làm duyên, làm phúc cúng dâng Tin Bảo, giúp đỡ cô nhi quả phụ, tế bần cứu nạn, hiếu thuận tông nhân để lấy phúc này hướng về Tiên Tổ.
Cúi xin linh thiêng chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì con cháu, qua lại soi xét cửa nhà. Che tai cứu nạn, ban tài tiếp lộc, điều lành mang đến, điều dữ xua đi. Độ cho gia đạo hưng long, quế hờ tươi tốt, cháu con vinh hưởng lộc trời, già trẻ nhuần ơn Phật Thánh.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám.”
Sau khi đọc văn khấn tảo mộ và vái xong, gia chủ đợi cho hương (nhang) tàn khoảng ⅔ thì có thể đi lễ tạ và hóa giấy vàng. Tiếp theo mọi người quay về để thực hiện lễ tại nhà.
3.4. Văn khấn tảo mộ tại nhà
“Hôm nay là ngày….. tháng….. năm. Nay con giữ việc phụng thờ tên là…, sinh tại xã… huyện… tỉnh…, cùng toàn gia, trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.
Kính mời thổ công Táo quân đồng lai cách cảm.
Kính dâng lễ bạc: chầu rượu, trà nước, vàng hương, hoa quả cùng vật phẩm lòng thành nhân dịp tiết Thanh Minh. Kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và hưởng lễ.”
(Hướng về phía phần mộ vái 3 lần).
Trên đây là tổng hợp tất cả các bài văn khấn tảo mộ đúng chuẩn nhất theo phong tục truyền thống của người Việt. Hy vọng rằng những bài văn khấn ở trên sẽ giúp bạn phần nào nắm được đồng thời quy trình khi đọc văn khấn ở trên sẽ phần nào hữu ích và giúp bạn thực hiện đúng khi tảo mộ ông bà trong dịp tiết Thanh Minh sắp tới.
